Case conference เรื่อง Fracture Femur โดย พว.ประกาย แสนคำวงษ์ สอนโดย อาจารย์ พ.ญ.พรทิพา ตันติบัณฑิต

sakda somprom37 views

กระดูกต้นขาหัก (Fracture Femur) เป็นภาวะที่พบบ่อย โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุและผู้ที่ได้รับบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนน การหกล้ม หรือการบาดเจ็บจากกีฬา ซึ่งอาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อฟื้นฟูการทำงานของขา

สถิติการเจ็บป่วย

  • สถิติโลก: มีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนประมาณ 1.3 ล้านคนต่อปี (WHO, 2023)
  • สถานการณ์ในประเทศไทย: ศูนย์ข้อมูลอุบัติเหตุไทย (Thai RSC, 2022) ระบุว่าอุบัติเหตุทางถนนทำให้มีผู้เสียชีวิตสูงสุดในกลุ่มอายุ 20-39 ปี จากกระดูกต้นขาหัก
  • ในกลุ่มผู้สูงอายุ: การศึกษาของ American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS, 2021) พบว่าผู้สูงอายุที่กระดูกต้นขาหักมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนสูง และประมาณ 50% ของผู้ที่กระดูกหักอาจเสียชีวิตภายใน 1 ปี หากไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม

ความสำคัญในการดูแลผู้ป่วย Fracture Femur การดูแลผู้ป่วยกระดูกต้นขาหักมีความสำคัญเพื่อลดภาวะแทรกซ้อน ฟื้นฟูการเคลื่อนไหวและคุณภาพชีวิต ลดภาระทางเศรษฐกิจและสังคม และเป็นแนวทางป้องกันและลดความเสี่ยง

พยาธิสรีรวิทยาของกระดูกต้นขาหัก

  1. การบาดเจ็บและการแตกของกระดูก: เมื่อกระดูกต้นขารับแรงเกินกว่าความสามารถในการรับน้ำหนัก จะเกิดการแตกหัก ซึ่งอาจเป็นแบบแตกหักสมบูรณ์ (Complete) หรือไม่สมบูรณ์ (Incomplete) อาจเกิดการเคลื่อนของชิ้นกระดูก (Displaced fracture) หรือไม่เคลื่อน (Non-displaced fracture)
  2. การตอบสนองของร่างกายต่อการบาดเจ็บ: เมื่อกระดูกหัก หลอดเลือดบริเวณนั้นจะฉีกขาด ทำให้เกิดเลือดออกและก้อนเลือด (Hematoma) ร่างกายจะกระตุ้นเซลล์เม็ดเลือดขาวเพื่อกำจัดเนื้อเยื่อที่เสียหาย มีการกระตุ้น Fibroblasts และ Osteoclasts เพื่อเริ่มกระบวนการสร้างกระดูกใหม่
  3. กระบวนการซ่อมแซมกระดูก: ประกอบด้วย ระยะอักเสบ (Inflammatory Phase), ระยะสร้างเนื้อเยื่ออ่อน (Fibrocartilaginous Callus Formation), ระยะสร้างกระดูกแข็ง (Bony Callus Formation), และระยะปรับเปลี่ยนโครงสร้าง (Remodeling Phase)
  4. ภาวะแทรกซ้อน: ได้แก่ ภาวะไขมันอุดตันในปอด (Fat Embolism Syndrome – FES), ภาวะเลือดออกมาก (Hemorrhagic shock), ภาวะแผลติดเชื้อ (Infection), และภาวะกระดูกติดช้าหรือไม่ติด (Delayed Union/Nonunion)

Compartment Syndrome ภาวะนี้สามารถเกิดขึ้นได้ในช่วงเวลาต่างๆ ขึ้นอยู่กับสาเหตุและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ Acute Compartment Syndrome (ภาวะเฉียบพลัน) ซึ่งมักเกิดในกรณีกระดูกหัก หรือไฟไหม้น้ำร้อนลวก และ Chronic Compartment Syndrome (ภาวะเรื้อรัง) หลักการประเมินอาการตามหลัก 7P สำหรับ Compartment Syndrome ได้แก่

  1. Pain (ปวดมากผิดปกติ)
  2. Paresthesia (อาการชา/เสียวซ่า)
  3. Pallor (ซีด)
  4. Pulselessness (ไม่มีชีพจร)
  5. Poikilothermia (อุณหภูมิเปลี่ยนแปลงผิดปกติ)
  6. Paralysis (อัมพาต/ขยับไม่ได้)
  7. Pressure (ความดันภายในสูงขึ้น)